MAVİ GÖKYÜZÜ VE KIZILLAŞAN GÜNBATIMLARI

Bu blogda daha önce Deniz'in neden mavi olduğu konusuna değinmiştim. Gelelim gökyüzü renklerine....
http://renkmeseleleri.blogspot.com/2008/06/okyanus.html
Burada; değerli  gökbilimci Thrinh Xuan Thuan'ın Işığın Kalbine Yolculuk isimli kitabından http://www.kitapyurdu.com/kitap/default.asp?id=569533 güneş'in havamızı nasıl boyadığına dair "Mavi Gökyüzü ve Kızıllaşan Günbatımları" bölümünü aynen paylaşmak istiyorum. İşte;

Kutup ışıkları Güneş'in gazabının sonucudur. Güneş, Dünya atmosferinin havasının  atom ve molekülleriyle etkileşerek  onları uyaran ve onlara çeşitli renklerde ışıklar yaydıran bir elektrik parçacıkları (özellikle elektronlar) rüzgarı gönderir.

  "Güneş ışığı sadece yağmur damlalarıyla değil, her tür madde  parçacığıyla da oynar. Peki Gökyüzü neden mavidir? Gökyüzünün mavisi atmosferin yaydığı bir ışıktan gelemez, aksi takdirde ışık gece de parlardı. Öyleyse gökyüzünün mavi ışığı güneş ışığına bağlı olmalıdır. Oysa bu mavi değil, mükemmel bir beyazdır. Newton'un prizmasıyla kanıtladığı gibi tüm renkleri içerir. Gökyüzünün mavi olması için, bir mekanizmanın kırmızıyı, sarıyı ve diğer renkleri güneş ışığı atmosferden geçerken süzmesi gerekir.
     Bu süzme sadece bu ışığın soğrulma ya da yayılmasıyla meydana gelebilir. Oysa soğurma bunun sebebi olamaz. Çünkü atmosferden geçerken soğrulan gökcisimlerinin ışığı mavi değildir. O halde mavi gökyüzünden sorumlu olan; güneş ışığının yayılımı, yani hava molekülleri tarafından Güneş'in düşen ışınlarının mümkün olan her yere saçılmasıdır. Bunlar mavi ışığı  açık bir biçimde tercih ederek yayarlar: mavi bir ışık parçacığının kırmızı bir ışık parçacığına göre yayılması için on kat fazla şansı vardır.
      Günbatımları da güneş ışığının dünya atmosferindeki hava molekülleri ve toz parçacıklarıyla olan etkileşimi sonucudur. Mavi fotonların büyük bir kısmı güneş ışınları demetinden dışarı  yayılır ya da soğurulur.

Yeşil Işın

Popüler hayal gücünün genellikle yarı mistik  bir boyuta taşıdığı günbatımlarıyla bağdaştırılan bir olgu, "yeşil ışın" olgusudur. Yeşil ışın, her günbatımı ya da gündoğumu sırasında  bir ya da iki saniye süresince(bizim enlemimizde) beliren yeşil ışık parlamalarıdır. Bütün serap olgularının olduğu gibi atmosferik kırılmaların sonucudur. Örneğin, güneş, ay ve yıldızlar  her zaman gökyüzünde gerçekte oldukarında biraz daha yüksekte görünürler. Bu şekilde güneş deniz üzerinde battığında ve alt kısmı suya değer gibi göründüğünde aslında gerçekte tamamen ufkun altındadır! Işık kırılmasının atmosferle olan oyunu sayesinde optik yanılsamalarla dolu olan bir dünyada yaşıyoruz."

Yeşil Işın üzerine yapılan bilimsel incelemeler Jules Verne'in Rayon Vert'i (Yeşil Işın) 1882' de yayınladıktan sonra artar.  Bugün güneş ışığının dünya atmosferinde kırılmasıyla oluştuğunu biliyoruz. Gözlemcinin bulunduğu enleme göre farklı zaman dilimlerinde görülebilir. Bizim enlemimizde birkaç saniyeyken, kutup bölgelerinde onlarca dakika sürebilir.